Secretariat

At yarışlarını sadece kumar olarak gören ya da bu bir spor değil diyenler için biraz nostalji yapalım. Bilmeyenler için, başlıktaki isim, tarihin en ünlü yarış atlarından birinindir. Resimdeki de o. Secretariat'ın hikayesine zaman zaman ESPN Classic'te rastlayabilirsiniz, mutlaka izleyin. Atın belgeseli mi olur, olur tabi niye olmasın. ESPN'in 20.
yüzyılın en iyi 100 atleti listesinde 35 numarada onun adının yazması tesadüf değil, yine Belmont Park koşusundaki performansının, ESPN Classic'in "Greatests Sports Performances" listesinde Wilt Chamberlain'in 100 sayı attığı maçın ardından 2 sırada yer alması da.

Yarış atlarında soy ağacının ne kadar önemli olduğunu, benim gibi konuya pek hakim olmayanlar dahi bilir. Bu işin pirleri, bahsedilen atın 3 kuşak soyunu bir çırpıda sayabilir. Secretariat'ın, ya da lakabıyla Big Red'in, annesi Something Royal, genetik olarak olağandan büyük ölçülerde bir kalbe sahip bir kuşağın kısrağı. Babası ünlü Bold Ruler ise efsanevi Nasrullah ve namağlup İtalyan aygırı Nearco'nun (Italian Stallion lakabı burdan geliyor olabilir) soyundan geliyor. Tam bir ünlüler ailesi. Secretariat'ın da zaten otopsisinde, tahmin edildiği gibi, oldukça büyük ölçüde bir kalbi olduğu anlaşılmış. Bu özelliği, inanılmaz bir fizikle birleştirince, uğruna heykeller dikilen ve pullar basılan, bir kasırga kadar hızlı ve kuvvetli bir yarış atı ortaya çıkmış.

"Big Red" Secretariat'ın hikayesi '72 yazında, ilk maiden (hiç yarış kazanamamış atlar arasında yapılan bir yarış) yarışıyla başlıyor. Startta kapıya takılan ve az daha düşerek belki de henüz ilk yarışında kariyerini noktalayacak olan Big Red toparlar ve o yarışı geriden gelerek 4. bitirir. Bunun sadece bir şanssızlık olduğunu, daha sonra çıkacağı 5 yarışı üstüste kazanarak gösterir. Hopeful'daki yarışta son 400 metrede 8 atı birden geçip, 5 boy farkla yarışı kazanır, hipodromların yeni süperstarı, tüm genç kısrakların sevgilisi olmuştur artık. Champagne Stars'ta, Stop the Music'i geçmesine rağmen protestoyla 2. olmasının intikamını bir sonraki yarışta aynı atı 8 boy farkla geçerek alır. Yarıştan sonra, antrenöründen seyircisine, jokeyinden spikerine, herkesin söylediği tek şey, o yarışta Big Red'in intikam için koştuğudur.

Yılın atı (!) seçilen Big Red için artık derbi zamanıdır, Amerika'nın en önemli yarışları olan American Classic Race serileri başlamaktadır. Bu serileri tenisteki grand slamler olarak düşünebilirsiniz. İlki Kentucky Derby'dir. Secretariat, Kentucky'ye hazırlık için girdiği son yarışta beklenmedik şekilde bir diğer favori Sham'e geçilir. Daha sonra ortaya çıktığı üzere, Big Red'in ağzındaki apse farkedilmemiş, bu da yarış boyunca onu çok rahatsız etmişti. Ama intikam almayı çok seven bu at, 5 Mayıs 1973'te Kentucky Derby'de, 135000 kişi önünde yine yapacağını yapar. Sonuncu başladığı yarışta, gittikçe hızlanır ve son 400 metrede jokeyinin onu serbest bırakmasıyla Derby rekorunu kırarak kazanır. Bu rekorun hala kırılamamış olması bir yana, Big Red'in her 400 metrede bir öncekinden daha iyi süre yapmış olması, jokeyinin bırakması halinde daha iyi bir derece yapabilecek kapasitede olduğunu düşündürüyor insana.


Kentucky'den sonraki 2. önemli yarış, Preakness Stakes'i de ilk dönüşe sonuncu girip, açık ara önde çıkması ve yarış boyunca rahatsız edilemeyen ezici bir performansla kolay kazanır ama bu yarıştaki derecesi, izdihamda yarış kronometresinin bozulması nedeniyle tam olarak ölçülemez. Yaklaşık bir derece açıklanır ama söylenenler Big Red'in o yarışta da bir rekor kırdığı yönündedir. Bu yarışın ardından Big Red; Time, Newsweek, Sports Illustrated gibi dergilere kapak olur.



Geriye aşağıda izleyeceğiniz video, yani Secretariat efsanesinin en önemli anlarından biri kalır. Tarih 9 Haziran 1973. Yer New York, Belmont Park. Belmont Stakes'te 70000 kişi, Secretariat'ın 3. büyük yarışı da kazanıp, triple crown yapıp yapamayacağına tanık olmak için hipodromu doldurmuştur. Big Red o denli büyük favoridir ki, at sahipleri atlarını yarıştırmak istemez. Delikanlı çıkan 3 atla beraber, rakibi Sham de yine padokta onu beklemektedir. Yarışın başlamasıyla arayı açan Sham ve Secretariat, kozlarını paylaşmaya başlarlar ancak Sham bu inanılmaz tempoya ancak 1200 metre dayanabilir ve Secretariat seyircilerin bağırışları arasında farkı gittikçe açar. Big Red, bitiş çizgisini geçtiğinde ikinciye tam tamına 31 boy fark atmıştır. Bu Amerika'da bir yarışta atılan en büyük farktır ve 25 sene sonra ilk kez bir at triple crown (toplamda 9 kez yapılmış) yapmıştır. 1,5 millik mesafede aldığı 2:24'lük derece hala bir dünya rekorudur.



Bir yarış atının kalbinin ortalama ağırlığı yaklaşık 4 kilogramdır. Secretariat'ın otopsisinde ortaya çıkana göre, bu efsane at 9.5 kilograma yakın bir kalbe sahipti.